خاطرات بازی با پدر پینگ پنگ ایران

با اشاره به “ورژش سه” و همشهری، امیر احتشام زاده که پس از سال ها برای اولین بار تیم ملی پینگ پنگ را تشکیل داد، حمید و مجید احتشام زاده اگرچه نتوانستند افتخار پدر خود را تکرار کنند اما رقیبی نداشتند. تا اینکه راکت را گرفتند و چیزی جز موفقیت نصیبشان نشد. امیر احتشام زاده مردی است که در زمان خود قهرمانان بزرگ پینگ پنگ جهان را به دست آورده، زمانی به عنوان یکی از بهترین بازیکنان جهان انتخاب شده و پینگ پنگ را به ایران معرفی کرده است. او نقش مهمی در شکل گیری تیم ملی و اعزام آن ها به تورنمنت های مهم بین المللی داشت و حالا در 88 سالگی بهتر از هرکسی آن خاطرات را بازگو می کند.

* شما جزو اولین بازیکنان تیم ملی پینگ پنگ ایران هستید و بهتر از هرکسی می توانید از تاسیس تیم ملی پینگ پنگ در ایران صحبت کنید. این تیم چگونه و از چه سالی تشکیل شد؟

تیم ملی ایران در همان سالی که من در دبیرستان البرز بودم تشکیل شد و در همان سال و حتی تصادفی به پینگ پنگ رفتم. در آن زمان برای تیم های والیبال و فوتبال دبیرستان بازی می کردم. روزی که مقابل تیم مدرسه ایرانشهر بازی کردیم، محمود بیاتی که بعدها کاپیتان و سرمربی تیم ملی فوتبال شد، پایم را لمس کرد و به شدت مجروح شدم. در نتیجه پایم را از دست دادم و نتوانستم مدت زیادی فوتبال بازی کنم. زمانی که فوتبال بازی می کردم، از همه بازیکنان برتر بودم. سیستم فوتبال کاملاً با سیستم هایی که امروز بازی می کنند متفاوت بود. این تیم 2 بازیکن در دفاع، 3 بازیکن در خط هافبک و 5 بازیکن در ردیف جلو بازی می کرد. خط حمله هم بازی می کردم اما بعد از آن 3 ماه تحت درمان بودم و طبق نظر پزشک تمرینات سبک را شروع کردم. وقتی به البرز برگشتم بچه ها به من گفتند حالا که مصدوم شدی و نمی توانی فوتبال بازی کنی باید بروی سالن طبقه دوم مدرسه و پینگ پنگ تماشا کنی. دقایقی بعد از تماشای پینگ پنگ، یک موشک از بچه ها برداشتم و بازی کردم. آنقدر خوب بازی کردم که همه پرسیدند چند روز است که پینگ پنگ بازی می کنی؟ تا آن زمان من اصلا موشک در دست نداشتم.

* ماجرای حضور در تیم فوتبال دبیرستان به کجا ختم شد؟

شدت مصدومیتم به حدی بود که دیگر نمی توانستم فوتبال بازی کنم و به همین دلیل روی پینگ پنگ تمرکز کردم. ماه بعد در مسابقات مدارس تهران قهرمان شدم و این اتفاق در سال 1328 افتاد. پس از این مسابقات به تیم تاج سابق پیوستم و با این تیم قهرمان باشگاه تهران در انفرادی و دونفره شدم. برای اولین بار در یک سال مسابقات انتخابی تیم ملی برگزار شد و بدون باخت اول شدم. در آن مسابقات من اول شدم و پرویز خاموشی و احمد مدرسی دوم و سوم شدند و هر سه نفر به عضویت تیم ملی درآمدیم. در آن زمان تیمسار جهانبانی رئیس مؤسسه تربیت بدنی بود و کل نهاد این سازمان به سه اتاق استیجاری در مقابل دانشکده افسری خلاصه شد. یک سالن محقر در یک گوشه ساخته شده بود و تیم ملی پینگ پنگ در آنجا تمرین می کرد.

* ظاهراً تیم ملی پینگ پنگ برای اولین بار در آن زمان به جام جهانی اعزام می شود.

این است. می خواستیم با تیم ملی برای جام جهانی 1951 به وین برویم اما گفتند پول نداریم تیم ملی را بفرستیم. من در آن زمان 16 ساله بودم و هنوز صغیر محسوب می شدم، اما پدرم 7 بار نماینده مجلس بود و توانایی مالی داشت. از ما خواسته شد که به تیم ملی برای رفتن به اتریش کمک کنیم. در مورد فروش 5000 متر زمین در بلوار کشاورز فعلی به متری 25 ریال به قیمت 10500 تومان با وکیلم صحبت کردم. پول را به تیمسار جهانبانی دادیم و به محمود حاجبی رئیس وقت فدراسیون پینگ پنگ دادم. مقداری از آن پول صرف خرید لباس تیم ملی برای حضور در جام جهانی شد. تیم ملی با من به عنوان نفر اول، پرویز خاموشی نفر دوم و احمد مدرسی نفر سوم تشکیل شد و به این ترتیب به وین رفتیم.

* اولین حضور پینگ پنگ بازان ایرانی در مسابقات جهانی چه موفقیتی داشت؟

سفر به کشورهای دیگر هرگز به این آسانی نبوده است. به مصر رفتیم و 5 روز آنجا تمرین کردیم. سپس به رم و از آنجا به وین رفتیم. در 17 سالگی کاپیتان و مربی تیم ملی بودم و به نوعی تبدیل به یکی از اعضای همه فن حریف تیم ملی شدم. در وین خوب بازی کردیم اما تجربه چندانی نداشتیم بیرون رفتیم و به تهران برگشتیم. وقتی برگشتیم به ما گفتند که چون ایران با ظهیر شاه، پادشاه وقت افغانستان روابط خوبی دارد، باید او را به یک مسابقه بین المللی در آن کشور دعوت کنید. آن موقع من در ییلاق خود نزدیک فشم بودم. ساعت 19 گله دارانی که از آنجا عبور می کردند نامه ای از تیمسار جهانبانی برایم آوردند که ساعت 5 صبح به فرودگاه مهرآباد برسید و تیم ملی را ببرید. افغانستان. حدود 7 کیلومتر راه رفتم و به قهوه خانه ای رسیدم که پاتوق مسافران لواسان بود اما ماشینی نبود. صاحب قهوه خانه می گوید ماشین زغالی در حال عبور است و راننده آن را برای خوردن چای گرفته است. یک کامیون زغال سنگ رسید و من به سمت خانه خواهرم در تهران حرکت کردم. بعد یه دوش گرفتم و ساعت 5 صبح رسیدم فرودگاه. به هر حال به افغانستان رسیدیم و در مسابقات انفرادی و دونفره اولین برد را کسب کردم و همچنین تیم ملی ایران در افغانستان قهرمان شد.

* روز خوش شما در جام جهانی 1957 بود و تیم ملی نتایج بهتری گرفت. چند سال طول کشید تا تیم ملی پینگ پنگ به تیمی معتبر در مسابقات بین المللی تبدیل شود؟

تقریباً یک دهه طول کشید. در همان جام جهانی 1957 استکهلم، تیم ملی ایران با همه کشورها رقابت تنگاتنگی داشت و کمترین باخت را در گروه تیمی متحمل شدیم. در مسابقات تیمی کمتر از هر بازیکن دیگری شکست خوردم و به همین دلیل به عنوان بهترین بازیکن جهان انتخاب شدم. یک جام هم به من دادند که الان در موزه ورزش ملی ایران است.

* فکر می کنید چند سال دیگر طول می کشد تا یک پینگ پنگ باز ایرانی به عنوان بهترین بازیکن جهان انتخاب شود؟

در جام جهانی 1957، من هر شش بازی اول خود را بردم و در جمع 16 بازی برتر جهان قرار گرفتم. در این مرحله، دو بازی را با 18 امتیاز به تاناکا، یکی از بهترین بازیکنان جهان واگذار کردم. پینگ پنگ باز ایران دیگر هرگز به جمع 16 تیم برتر جهان نخواهد رسید. در بخش تیمی همین مسابقات در رتبه های سوم و پنجم جهان قرار گرفتم. دو سال بعد به جام جهانی آلمان رفتیم و 5 بر 3 به چکسلواکی که 15 سال قهرمان جام جهانی شده بود، باختیم. در آن مسابقه من هر سه بازیکن چک را با دو گیم شکست دادم. قرار بود در آن سال جاگجته باشم اما به دلیل اختلاف با سرمربی تیم ملی از این مسابقات انصراف دادم. البته بعد از مدتی بخشیده شدم و به تیم ملی برگشتم و در سال 63 برای اولین و آخرین بار با تیم ملی نهم جهان شدیم.

* آرزوی تو این بود که بهترین فوتبالیست ایران شوی، اما اسطوره پینگ پنگ ایران شدی. با نگاهی به سن 88 سالگی، آیا الان از زندگی ورزشی خود راضی هستید؟

اگر صدمه نمی دیدم فوتبالیست بزرگی می شدم. از نظر تکنیکی و فیزیکی نسبت به محمود بیاتی که کاپیتان تیم ملی ایران بود بهتر بودم. شاید اگر مصدومیت وحشتناک نبود به تمام رویاهای زندگی ورزشی ام می رسیدم. بعد از من هر دو پسرم سال ها قهرمان پینگ پنگ ایران بودند. روزگاری تیم ملی با کانادا چهار بر یک بود و حمید با پیروزی در بازی آخر سند برد ایران را امضا کرد. مجید هم مثل من 25 سال قهرمان ایران بود اما به بهانه جوانی از تیم ملی کنار گذاشته شد. من هم 25 سال قهرمان ایران بودم و در مجموع 50 سال قهرمان پینگ پنگ ایران شدیم و این رکوردی است که تکرار نمی شود.

* بازی پیام خود را با پینگ پنگ به خاطر دارید؟

بله، در سال 1351 برای من بازی خداحافظی ترتیب دادند و قرار بود با 12 بازیکن برتر ایران مسابقه دهم. من تمام 12 بازیکن را در آن مسابقات بردم و تیتر خبرها شدم. امیر احتشام زاده 24 بازی 24 برد. یعنی 12 را 2-0 شکست داده بودم.

* حالا می توانید بازیکنی پیدا کنید که افتخار شما را تکرار کند؟

برادران دنیا از 5 سالگی بازی می کنند و روز به روز بهتر می شوند اما نمی توانند تیم ملی را به رده نهم جهان برسانند. حالا تیم ملی چک بیستمین تیم جهان با آن رکورد بزرگ است. در آسیا، ما رقبای قدرتمندی مانند چین، ژاپن، تایوان و هنگ کنگ داریم.

* به عنوان اسطوره پینگ پنگ ایران، انتظار می رفت یکی از پست های مدیریتی را بپذیرید. چرا این همه سال از ورزش دوری کردید؟

بعد از پیروزی انقلاب داوود شمسی رئیس انجمن تربیت بدنی از من دعوت کرد تا رئیس فدراسیون پینگ پنگ ایران شوم اما نپذیرفتم. به آقای شمسی گفتم اگر رئیس فدراسیون شوم بعد از چند سال برکنار می شوم و بعد از آن امیر احتشام زاده نمی شوم. من رئیس فدراسیون حذف شده هستم. حالا همانطور که به من گفتند پدر پینگ پنگ ایران برایم کافی است.